Notities over ontwikkeling

Zonder vallen en opstaan geen ontwikkeling

Je kan niet altijd meteen slagen. Sommige dingen lijken vanzelf te gaan. Anderen gaan met vallen en opstaan. Menigeen, die leerde fietsen, heeft er geschaafde knieën aan overgehouden, maar is toch weer opgestapt.
De ervaring uitgedaagd, geprikkeld te worden tot ontdekken, ontwikkelen van nieuwe vaardigheden, met oefenen, vallen en opstaan te slagen, is de kern van onze veerkracht en vitaliteit.

Ontwikkelen is een proces, geen resultaat

Topsporters zijn resultaatgericht, maar gaan zeer bewust om met het proces.
In dat proces worden rustmomenten versus inspanning afgewogen, haalbare doelen gesteld, discipline en oefenen vastgehouden, nieuwe technieken, tactieken en strategieën bedacht, geëxperimenteerd.
De sporter leert gaandeweg zijn eigen grenzen kennen.
Om dit lange tijd vol te kunnen houden, zal hij het plezier en de motivatie koesteren in zijn inspanningen.

Spel als vehikel voor ontwikkeling

De topsporter wordt gedreven door zijn liefde voor de sport en de ambitie zich daarin te ontwikkelen.
Dat is een spel. Kijk naar hoe kinderen zich ontwikkelen, als ze niet belemmerd worden of verkeerde sturing krijgen. Spel is het vehikel tot ontwikkeling en een levensbehoefte en voorwaarde tot zin, betekenis en gevoel van eigenwaarde en momenten van geluk.
Aan het ouder worden kleven verantwoordelijkheden, zorgen en plichten, die ons uit ons spel halen.
Ons werk wordt uitgehold door protocollen en regels, ons opvoedingssysteem en onderwijsbestel door allerlei conventies en normen.
De ernst dreigt de overhand te krijgen en recreatie wordt verbannen naar de vakantie of het weekend, met de teleurstelling van hoge verwachtingen.

Afgeregelde en normatieve maatschappij

Ontwikkeling is inherent aan leven.
Met teveel regels en protocollen, gestapelde wetgeving raken we verstrikt en verstikt. Ons levensspel leidt eronder.
Het is onze uitdaging, om door alle bomen in het bos het spel van ons leven te blijven zien, te genieten van onze kinderen, positief uitgedaagd te worden in werk, voldoende betekenis en bevrediging te vinden in dit leven en op duurzame wijze.
Aan het eind wil iedereen kunnen zeggen:

Het was de moeite waard!

Individuele motieven van autonomie en verbinding

Hoewel iedereen in wezen dezelfde basisbehoefte bezit is dit in de uitvoering en details voor iedereen anders. Waar de een van sport houdt, leest de ander liever een boek. Waar de een vooral sociaal bewogen is, zal de ander er solo op uit trekken met een tentje in de wildernis.

Zeggenschap
Ieder mens heeft behoefte aan zeggenschap over invulling van zijn leven. Kijk naar hoe pubers zich verzetten tegen regels en autoriteit. Dat is gezond, want ze leren voor zichzelf op te komen. Burgerlijke ongehoorzaamheid en anarchie hebben in het verkende hiervan een functie. Zij zijn tekenen om tot herpositionering en herstel van balans in geven en nemen.

Zin en betekenis
Daarnaast speelt het gevoel van verbinding een rol. Wat heeft zin en betekenis voor mij als persoon? Waar wil ik me aan verbinden, voel ik me aan verbonden?

Beiden zijn belangrijk voor duurzame keuzes, die we willen maken voor ons leven.

Delen is vermenigvuldigen

Wie zijn zorgen en behoeften deelt, kan antwoorden verwachten en wie uit compassie hulp biedt, zal dankbaarheid ontvangen.

ZelfCoaching 15 – Repeterende cyclus

ZelfCoaching – Repeterende cyclus

Zelfcoaching is een manier van denken over jezelf en wat je wil bereiken. Je kan het zien als een ontdekkingstocht, waarin je jouw potentieel leert kennen en afstemmen op de wereld om je heen.
Het proces doorloopt een aantal terugkerende fases.
In deze cursus kun je steeds terugvallen op vorige fases. Terugvallen op “vertrouwde grond” is geen achteruitgang, maar een fundamenteel aspect van ontwikkeling.

Bovenstaande grafiek is een illustratie van een persoonlijke leercurve. In deze grafiek geeft de persoon zelf een cijfer aan zijn ontwikkeling in de tijd. Er zit op momenten een tijdelijke terugval in hoe iemand zijn eigen ontwikkeling ervaart. Als je echter over de tijd heenkijkt, zie je dat niet opgeven loont. Zaken hebben soms tijd nodig om in de achtergrond te rijpen.

Een voorbeeld

Mijn Frans was beperkt. Twee jaar geploeter op de middelbare school had me niet voorbereid op het echte werk.
Toen een vriend naar Bordeaux verhuisde ben ik twee weken meegegaan. De eerste paar dagen werd mijn Frans een stuk beter doordat ik in deze omgeving gedwongen werd Frans te spreken. Na een dag over vier was ik het volkomen zat. Het lukte me niet de aansluiting te vinden. Ik had het gevoel, dat ik helemaal terug bij af was en heb me een dag terug moeten trekken uit de conversatie. Dat hielp.
Na een nacht goed slapen was ik weer helemaal fris.

Het hele idee achter zelfcoaching is, dat je zelf je doelen en tempo bepaalt en stopt wanneer jij tevreden bent met het resultaat. De omgeving kan wel voor druk zorgen en je prikkelen, maar sneller dan jij kunt, gaat het toch niet.
Laat je niet overhaasten. Ben zelf de regisseur over je proces, wie en wat je daarbij toelaat en in welke volgorde je dat doet. Leer van je eigen keuzes.

Enkele tips

De tips, die je hieronder aantreft, worden in de volgende afleveringen een voor een verder uitgediept. Bereid je alvast voor op wat komen gaat.

Maak een start
Ga niet bij de pakken neerzitten, kom in beweging.

Geloof in je jezelf
Werk vanuit je eigen veilige basis en geloof in jezelf en zoek je kansen.

Ken je drijfveren en behoeften
Weet wat je wil en nodig hebt.

Bepaal je eigen koers
Maak je eigen keuzes in overeenstemming met jouw drijfveren en behoeften.

Organiseer flow
Koester je droom of ideaal.

Borging en verankeren

Innerlijke borging is niet iets wat je vastlegt op papier in procedures, protocollen en met sancties en beloningen.
Je eigen motieven en behoeften zijn de brandstof voor je doen en laten.

ZelfCoaching 14 – Registreer je proces

ZelfCoaching – Registreer je proces

Je hebt je worsteling beschreven en je genuanceerde beleving daarvan in kaart gebracht. Je hebt jouw situatie van verschillende kanten bekeken en inmiddels heb je een idee van welke kant je op wil.
Jouw doel breng je in kaart door het op te delen in kleine stapjes. Je eerste stap brengt je naar de tweede, die weer naar de volgende etcetera. Zo zet je je spoor uit.
Door je stappen te registreren, houd je grip op je proces en versterk je verandering.

Stap voor stap

“That’s one small step for (a) man, one giant leap for mankind”, uitspraak van Neil Armstrong toen hij als eerste man voet op de maan zette op 21 juli 1969.

Dat kleine stapje van Neil Armstrong was onderdeel van een enorme sprong in het ruimtevaartprogramma van NASA. Er gingen vele kleine stappen aan vooraf om dit mogelijk te maken.
Dat is niet in alle opzichten een rechtlijnig proces geweest. Soms een stapje vooruit, soms een stapje terug. Wat bijstellen. Even een andere richting op. Dan weer terug in het spoor. Opnieuw een stapje vooruit. Enzovoort.
Benader jouw proces ook zo. Ieder succesje is winst.

Hier en nu

Bergbeklimmers kennen het begrip “flow”. Mihaly Csikszentmihali heeft daarover geschreven in zijn boek met dezelfde naam.
Flow wordt beschreven als een bewustzijnstoestand, waarbij je in het hier en nu voortdurend jouw handelen afstemt op de mogelijkheden in de situatie, waardoor je bent uitgedaagd. Door jouw situatie steeds weer onder de loep te nemen en je handelen weloverwogen bij te stellen, bereik je je doel.
Dat proces gaat gepaard met een inspirerend gevoel, dat het proces gaande houdt, verbonden met het moment en de actuele situatie.

Visualisatie van je proces

Voor het registreren van je proces kun je gebruik maken van het formulier hiernaast.
Sta jezelf toe je eigen “flow” te ontdekken, plezier en uitdaging te vinden in de stapjes die je zet. Je niet uit het veld te laten slaan door als het even niet lukt. Er is altijd weer een ander perspectief te vinden.

Hett formulier bevindt zich het ZelfCoachLogboek van het ZelfCoachSpel.
Beschrijf je haalbare stapjes, beoordeel jezelf door de stand van zaken een cijfer te geven.
Hoe sta je ervoor en wat heb je bereikt?

ZelfCoaching 13 – Stilstaan bij je proces

ZelfCoaching – Stilstaan bij je proces

Gebeurt er al iets in je ZelfCoaching?
Door met aandacht jezelf en je situatie te onderzoeken, zul je merken dat er dingen gaan verschuiven.
Onze westerse samenleving is sterk gebaseerd op patronen en zekerheden. Het is onze veiligheid en onze valkuil.
Het ZelfCoachSpel daagt je uit, om met een ander oog naar patronen, gedachten en beelden te kijken.
Zijn ze nog van toepassing? Beantwoorden ze (nog) aan jouw diepere behoeften? Beweeg je of zit je vast?

Enkele beelden of metaforen

Deze metaforen zijn gekozen, omdat ze op een of andere manier passen bij het verhaal. Er wordt geen uitleg gegeven. Dat mag je zelf doen. Iedereen geeft zijn eigen betekenis en zin aan verhalen.

Ontwaken

Hij wordt wakker aan de voet van een boom. Naakt.
Hij weet niet, waar hij vandaan komt. Er is geen herinnering aan gisteren, er zijn geen plannen voor morgen.
Hij ligt daar in een onbekend bos. Een luw windje waait door zijn haar en strijkt langs zijn huid. Hij voelt zachte bodem, twijgjes en gras onder zich. Hij ruikt aarde. Er is geluid van ritselende bladeren. Zonlicht komt gekleurd en diffuus door de kruinen en verwarmt hem aangenaam.
Aan de ene kant loopt het bos omhoog, aan de andere kant omlaag. Er is geen pad.
Het bos nodigt hem uit, tegelijk beangstigt het hem.
Hij ziet het voor de eerste keer. Hij is alleen.
Zijn dorst zet hem in beweging.

Haiku

Woorden met venijn
Mijn hart gevuld met verdriet
Verlost mij de slaap

De volgende dag
Geboren met verwachting
En last van gister

Herpakt mijn gemoed
Met angst en aarzelingen
Waar mijn liefde gaat

Anders waarnemen

Het is een open deur, maar onze waarneming staat voortdurend onder druk van prikkels in onze omgeving. Alle indrukken trekken onze aandacht voortdurend naar buiten en leiden af van wat we van binnen voelen. We zijn continu bezig af te stemmen, oplossingen te vinden, dingen te regelen vanuit een gevoel van urgentie of noodzaak.
Depressiviteit, burn-out, faalangst, behoefte aan vakantie, afleiding zijn allemaal symptomen van dit verschijnsel.
Zelf in onze ontspanningsmomenten en vakantie maken we het onszelf soms moeilijk. We willen een verre reis maken, vooral veel dingen zien en meemaken. Onze batterij “moet” weer bijgeladen worden. Let op het woordje “moet”.
Het tegenwicht ligt in een vorm van anders waarnemen. Waarnemen zonder het urgentie- en nuttigheidsprincipe, dat ons bestaan vult.
Loslaten dus!

Oefening in anders waarnemen

Ben je wel eens gebiologeerd door vuur?
Je zit bij een kampvuur. De gesprekken geraken op de achtergrond en het zacht knisperend, knetterende geluid vult je aandacht samen met beelden van de gloeiende kern van het vuur en de likkende vlammen. Je gedachten dwalen af in rust.
Hetzelfde kan je overkomen als je bij een rustig stromend beekje zit te staren in het water.
Je geraakt in een bepaalde staat van zijn, waarin de beslommeringen van alledag op de achtergrond verdwijnen en een weldadige rust je vult.
Die staat van zijn kan je oefenen.

In ZelfCoaching 2 hebben we reeds een oefening gegeven voor in het dagelijks leven.
Nu beschrijven we er een waarbij je een omgeving opzoekt, die je de kans geeft de buitenwereld buiten te sluiten.

Zoek een tijdstip en een plek, waar je voorlopig niet gestoord wordt.

Zorg voor een comfortabele houding
Ga liggen of zitten met je ogen dicht. Wiebel of beweeg tot je voelt, dat alles in je lichaam zijn plaats heeft.
Laat je aandacht leiden door je ademhaling
Kijk met ogen dicht naar het ritme van je ademhaling. Het stijgen en dalen van je buik en borst. De ruimte die gevuld wordt met lucht. Voel het vullen van je longen, het bewegen van je spieren en huid, de passerende lucht in je keel en neus. Ontvang de lucht in je longen met dankbaarheid.
Richt je aandacht op andere delen van je lichaam
Begin bij je tenen. Voel je tenen, de spanning erin, de temperatuur en laat je aandacht even daar. Laat je tenen langzaam los en ga door naar je enkel, je achilles, kuiten, onderbeen, etc., tot je bij je kruin bent. Eventueel herhaal je het proces van boven naar beneden.

Doe deze oefening dagelijks, niet te lang in het begin en forceer niet. Een minuut of 15 volstaat in het begin. Het zal steeds beter lukken. Houd voor jezelf bij, wat de effecten zijn.
Ik ben heel benieuwd wat het bijdraagt aan het bewustzijn van je proces en de veranderingen in je thema of worsteling.

Volgende aflevering kijken we naar stappen, die je nog kan zetten.
Welk spoor volg je?

Succes!